İşlemci Nedir? Ne İşe Yarar?

Bir bilgisayarı oluşturan en temel parçalardan bir tanesi işlemcidir. İşlemci bilgisayarın tüm yürütme ve matematik işlemlerini yapan parçadır. Kısacası bilgisayarın beyni denilebilir bu beyin sayesinde diğer donanımlar ile kordineli şekilde çalışır.

İşlemciler sadece bilgisayarlarda değil aynı zamanda gündelik eşyalarımızda da bulunmaktadır örnekle; bulaşık makinesi, elektrikli süpürge ve tost makinesi gibi elektronik eşyalarda artık kullanılmaktadır. İşlemciler ilk üretildiği yıllarda sadece belirli bir işlemi yapmaya yönelikti lakin yakın zamanda aynı anda binlerce işlemi yapabilecek kapasiteye erişmiştir.

İşlemcileri çalıştırmak için belirli bir takım kod dizisi gereklidir, bu kod dizisi yapacağı işleme göre değişiklik göstermektedir.  İşlemcilere CPU denir yani Central Processing Unit kelimesinin kısaltılmasıdır anlamı ise Merkezi İşlem Birimidir.

İşlemeci Nasıl Çalışır?

İşlemcilerin yapısında binlerce transistör  isimli malzeme bulunmaktadır. Bu transistörlerin içinden düzenli şekilde elektrik akımı geçerek transistörleri devreye sokar. Elektrik akımı geçiş yaparken temel toplama, çıkarma ve bölme gibi işlemlere dönüşür.  En temel haline 0 ve 1 lere dönüşür sonrasında ise anlamlı kod dizeleri ortaya çıkar. İşlemcilerde aynı zamanda veriyolları ve kontrol denetleme bileşenleri de mevcuttur. İşlemci 4 temel bileşenden oluşmaktadır bunlar; ALU (Aritmetik ve Mantıksal İşlem Birimi), Komut Çözücü (Instruction Decoder), Kaydediciler (Registers) ve Veriyolu (Bus)’tur. Bu 4 temel bileşeni daha detaylı işlersek işlemcinin çalışma mantığını anlamamız daha kolay olur.

Veriyolu (Bus);

İşlemcinin bilgisayar içinde diğer donanımlarla sağladığı elektriksel yollara verilen isimdir.

Kaydediciler (Registers); 

İşlemcinin anabellekte ki verileri buraya taşınarak geçiçi olarak bekletilmesi işlemini sağlar. Bu olay verilerin işlenmesi sırasında gerçekleşir.

ALU (Aritmetik ve Mantıksal İşlem Birimi);

İşlemcinin en önemli bileşenidir burada işlemler matematiksel kodlara dönüşerek işlem yapılmasını sağlar. Temel olarak bölme, çıkarma ve toplama işlemleri yapılır.

Komut Çözücü (Instruction Decoder);   

 İşlemcinin kodlarının çözüldüğü bileşendir, burada matematik işlemleri çözülerek bir işlem yapılması sağlanır.

İşlemci Ne İşe Yarar?

Bir elektrik devresinin en önemli bileşeni işlemcidir. Devre içerisinde herhangi bir işlem yapılmak istenirse bu işlemci sayesinde gerçekleşir. Diğer donanımlardan yada kendi kodlarından gelen matematiksel kodları dönüştürerek bir işlem yapılmasına olanak sağlar.

En kaba ve basit örneği ile bir bilgisayarın çalışmasını işlemci sağlar. İşlemci olmayan bir bilgisayar ile beyni olmayan bir insan aynı şeydir. İşlemcilerin temel özelliği ise bütün bu işlemleri çok kısa sürede yapmasıdır. Bir saniyeden kısa sürede birden fazla işlemi yapabilme özelliğine sahiptir.

İşlemci Çeşitleri:

 İşlemci piyasasında 2 büyük işlemci üreticisi bulunmakta ve bu tüketiciler açısından bakılırsa büyük bir avantajdır. Rekabet fiyat konusunda avantaj sağlar. Bu iki büyük firma İntel ve AMD‘dir

İNTEL;

 Yeni nesil işlemciler ile duymuş olmalısınız ki İntel “İ” serisi işlemciler ile 2006 yılında piyasaya sürülen bu işlemciler 3 farklı modelde üretim yapmıştır. Bunlar; İ3, İ5 ve İ7 işlemcilerdir. Bu işlemciler dönemlerine göre nesil artırarak piyasaya sürülmüştür. Sonradan bunlara dahada güç vererek i9 serisini satışa koymuştur.

Nesil Nedir? 

Mesela İntel İ7 4770 bir işlemci İ7 4.Nesildir. Bunu nerden anlarız İ7 den sonra yazılan sayının binler basamağına göre isimlendirilir. Bunlar istinaden 3 basamaklı bir sayı var ise bu şüphesiz 1.Nesil işlemcidir.

OverClock (Hız Aşırtma) Nedir? 

İşlemcinin GHz (Saniye Başı Yapılan İşlem) değerini mevcudun üstüne çıkartıp daha iyi bir performans sağlar.Bu işlem işlemcinin ömrünü kısaltır. OverClock her işlemci desteklemez destekleyen intel işlemciyi bulmak için işlemcinin model numarsına bakılır mesela (İ7 4770 K) bir işlemeci overclock destekler bunu bulmak için sondaki “K” harfine bakılır. Daha detaylı bilgi için üreticinin ürün sayfasından bakabilirsiniz.

AMD;

 AMD cephesinde ise Ryzen modeli ile piyasaya çıkan en güncel işlemcisidir. Fiyat konusunda İntel’e nazaran daha uygundur o yüzden fiyat perfonmans ürünü olarak bilinir. Profesyonel E-Spor alanında dahi tercih edilen üründür.
AMD ürünlerinde OverClock desteği var bunu öğrenmenin en sağlam yolu AMD‘nin resmi sitesinden ürün modelini aratarak bulmanızdır.